نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. ezatollahi.tayebeh@gmail.com
چکیده
وقایع فرهنگی دورۀ تاریخی قاجار در ایران با هنر عکاسی درهم آمیخته است. عکس‌های برجای مانده از این دوران قاجار، روایتی از زندگی ایرانیان در آن زمان است، در این عکس‌ها بیشتر بزرگسالان به تصویر کشیده شده‌اند؛ اما گاهی تصویر کودکان به عنوان سوژه عکاسی نیز به ثبت رسیده است. پرسش اصلی در این عکس‌های برجای مانده، این است که چه مؤلفه‌هایی در زیبایی خودتزئینی کودکان در عکس‌های دوران قاجار تأثیرگذار بود؟ در این مطالعه با رویکردی کیفی و با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی و با بهره‌مندی از نظریه‌های زیبایی‌شناسی بومی، بیش از 154 قطعه عکس از مجموعه عکس‌های کتاب کودکی موردبررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهند که زیبایی‌شناسی بومی خودتزئینی کودکان در عکس‌ها تحت تأثیر تحولات ساختار جامعه ایرانی در دوران قاجار است و «فرم بدن مطلوب دوران» با دو مؤلفۀ زیبایی سنتی و مدرن در ارتباط است، کودکان بندرت در نمایش حالات واقعی خود به معنی «من آزاد» هستند. طبقۀ قدرت و ثروت در به نمایش گذاشتن تمایزات توأم با تفاخر خود نسبت به سایر جامعه تلاش می‌کنند و خود را با آرمان‌گرایی پیشرفته یعنی «دیگری غربی» تطبیق می‌دهند، اما نگاه و فرم بدن کودکان طبقۀ عام در مقابل دوربین به عنوان ابزار حکومتی یا بیگانه حاکی از نگران قضاوت آنان است و کودکان به‌مثابه بزرگسالان کوچک از منظر خودتزئینی و شیوۀ زیست در این دوران به تصویر کشیده می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
)