نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه رازکردانی شراهی ¹
• خدیجه سفیری ²

¹ دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی دانشگاه الزهرا (نویسنده مسئول)

² استاد جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا تهران ایران

چکیده

مهاجرت امروزه به‌ پدیده‎ای شایع در جهان تبدیل شده است و همه کشورها به‌نوعی با این پدیده درگیر هستند. ایران نیز از این وضعیت مستثنا نیست و سال‌هاست که پذیرای مهاجران افغان است. با توجه به این‌که چندین دهه از ورود مهاجران به کشور می‌گذرد، امروزه بحث از نسل‌های بعدی این مهاجران و مسائل و مخاطرات پیشروی آنان مطرح شده است. کودکان افغان که به‌واسطۀ شرایط والدین خویش مجبور به زندگی در ایران و شهر تهران شده‌اند، جامعۀ‌آماری پژوهش حاضر هستند. با توجه به‌شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها این کودکان از شرایط ویژه‌ای برخوردارند و با ترس‌ها و خطرات زیادی دست‌ به‌گریبان‌اند. این پژوهش به‌روش نظریه‌مبنایی سیستماتیک (SY-GTM) انجام شده و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با 18 کودک 8 تا 13 ساله که با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند، گردآوری شده است. یافته‎‌ها حاکی از این است که مقوله هسته در این پژوهش زیست در بستر مخاطره است که با 14 مقوله اصلی در قالب شرایط‌علی (عدم وجود قوانین حمایت‌کننده، عدم وجود آموزش مناسب)، شرایط‌زمینه‌ای (مهاجرت غیرقانونی، عدم جذب در جامعه مقصد، ویژگی‌های فردی)، شرایط‌مداخله‌گر (نابسامانی خانوادگی، نابسامانی محله، هم‌جواری‌های نامناسب)، راهبردها (ترس، استفاده از خشونت، عدم مدارا، عدم تعلق‌محله‌ای، رویاپردازی برای مقابله با ترس) و پیامد (احساس ناامنی) مدل پارادایمی برای تحلیل آن ارایه شده است.

کلیدواژه‌ها

• کودک
• مهاجرت
• مهاجر افغان
• احساس امنیت
• ناامنی
• مخاطره
• نظریۀ مبنایی